5 اردیبهشت سالروز شکست آمریکا در صحرای طبس گرامی باد

در روز ۵ اردیبهشت ۱۳۵۹ تفنگداران ارتش آمریکا در عملیاتی که بعدها فاش شد نام آن «دلتا» بوده است، با هدف آزاد کردن گروگانهای این کشور که در سفارت آمریکا در تهران تحت مراقبت بودند، در صحرای طبس پیاده شدند.

قرار بود این نیروها از طبس با هلیکوپتر به سوی تهران حرکت کرده و در ورزشگاه امجدیه (شهید شیرودی) فرود آیند و سپس با لباس مبدل، به سفارت آمریکا در تهران حمله کرده و گروگانها را آزاد کنند. طبق این نقشه ، آنان پس از پایان فعالیتشان، از همین راه به طبس رفته و از آنجا با هواپیما از ایران خارج می شدند. نیروهای آمریکایی برای انجام این عملیات در «فورت برگ» آمریکا آموزش نظامی دیده و در فرودگاه کارولینای شمالی تمرین کرده و پیش از شروع عملیات نیز به پایگاه هایی در مصر و عمان منتقل شده بودند.

فرودگاه های نظامی مصر، عمان و عرشه ناو هواپیمابر آمریکا در دریای عمان از مراکز عمده برخاستن هواپیماها و هلیکوپترهای مهاجم آمریکا برای فرود در منطقه طبس بود. ناو هواپیمابر نیمیتس نیز چهار ماه پیش از این حمله ـ دی ۱۳۵۸ ـ در چارچوب نیروهای موسوم به «واکنش سریع » وارد خلیج فارس شده بود. حمله نظامی آمریکا به طبس ، دو هفته پس از آن صورت گرفت که دولت این کشور در اقدامی یک جانبه، روابط کشورش را با جمهوری اسلامی ایران قطع کرد.

نیروهای آمریکایی شامل ۱۳۲ نظامی، هشت هلیکوپتر و سه هواپیمای باربری هرکولس 130C پس از استقرار در طبس و قبل از حرکت به تهران دچار حوادث مختلفی شدند و از ادامه ماموریت بازماندند. دستگاه هیدرولیک یکی از هلیکوپترها از کار افتاد، هلیکوپتر دیگر بر اثر طوفان شن و عدم دید کافی به هنگام جابجایی، با یکی از هواپیماهای هرکولس برخورد کرده و هر دو وسیله نقلیه آتش گرفت و در نتیجه آن هشت تن از نظامیان در شعله های آتش سوختند.

روزنامه کیهان در روز ششم اردیبهشت ۵۹ ضمن چاپ اسامی هشت کماندوی کشته شده ارتش آمریکا به نقل از آیت الله مهدوی کنی، سرپرست وزارت کشور نوشت: آنچه مسلم است گروگان گیری شخصیت های ایرانی در راس برنامه تفنگداران متجاوز نیروی دریایی آمریکا بوده و سپس آن ها قصد داشتند نسبت به آزاد کردن گروگان ها اقدام کنند.

با انتشار خبر حمله ناکام آمریکا به صحرای طبس، موجی در محکومیت اقدام آمریکا به راه افتاد. شوروی این حمله را محکوم کرد و برخی چهره ها همچون رهبر لیبی پا را فراتر نهاده و خواستار اخراج آمریکا از سازمان ملل متحد شدند.

منابع آمریکایی بعدها مدعی شدند که کاخ سفید همان زمان برای توقف عملیات، از سوی کرملین تحت فشار بود . آن چنان که بعدها گفته شد در تمام مراحل عملیات دلتا تنها چهار نفر در آمریکا از انجام آن باخبر بودند: کارتر رئیس جمهور، هارولد براون وزیر دفاع، هامیلتون جردن رئیس ستاد کاخ سفید و برژینسکی مشاور امنیت ملی در ایران نیز عوامل ناشناخته ای در جریان این عملیات بوده و با آن همکاری داشته اند. آن چنان که در روز هفتم اردیبهشت، روزنامه کیهان از قول سرلشکر امیربهمن باقری، فرمانده نیروی هوایی جمهوری اسلامی از شرکت گروهی از افسران فراری ارتش شاهنشاهی در حمله نظامی آمریکا خبر داد.

در پی حادثه صحرای طبس و فرار باقی مانده هواپیماها و هلیکوپترهای آمریکایی به سوی ناو «نیمیتس»، جیمی کارتر، رئیس جمهوری آمریکا شکست این عملیات مداخله جویانه را اعلام کرد و وزیر امور خارجه آمریکا که از ابتدا با عملیات دلتا مخالفت کرده بود از سمت خود استعفا داد.

همزمان با این تحولات رئیس جمهوری ایران از انتقال گروگان های آمریکایی از سفارت به محلی دیگر خبر داد. در پی این سخنان، گروگان ها در چند دسته به نقاط مختلف کشور برده شدند تا دسترسی به آنان میسر نباشد و بدین ترتیب بیش از ۶ ماه پس از عملیات آمریکا در طبس، گروگان ها همچنان در اختیار دانشجویان پیرو خط امام بودند.

بعد از چند روز رسانه ها ابعاد تازه ای از توطئه آمریکا را که به صورت موازی با حمله نظامی دنبال می شد فاش کردند. آیت الله خلخالی حتی از برنامه آمریکا برای بمباران ۱۴ نقطه تهران از جمله محل اقامت امام توسط کماندوها خبر داد.

در پی شکست قطعی عملیات آمریکا در طبس و بازگشت باقی مانده هواپیماهای آن کشور یکی از هلیکوپترها که حاوی مدارکی در مورد جزئیات عملیات بود، به دستور بنی صدر بمباران شد. در همین بمباران بود که محمد منتظر قائم، فرمانده سپاه پاسداران یزد به شهادت رسید. بنی صدر همان زمان در توجیه این عملیات گفت: به چند دلیل این کار می بایستی صورت می گرفت: اولا: رادارهای ما را مستشاران آمریکایی که در زمان رژیم شاه در ایران بودند کار گذاشته اند، بنابراین تکنیک آن کاملا برای آن ها روشن است، در نتیجه می دانند چگونه از مرزها بگذرند که رادارها نتوانند آن ها را شناسایی کنند. ثانیاً: هواپیماهای ما نیز از نوع آمریکایی هستند و آمریکا به هر حال به تکنیک و اسرار آن ها آشنایی دارد و از آنجا که احتمال زیادی برای اقدام به عملیاتی برای بردن هلیکوپترها از جانب آمریکا با پوشش هوایی خود می رفت دستور این عملیات داده شد. این عمل برای این بود که هلیکوپترها از کار بیفتند و نتوانند از کشور خارج شوند.

بنی صدر در پاسخ به این سوال که آیا اسنادی در هلیکوپترها وجود داشته که از بین رفته است یا نه؟ مدعی شد: اگر اسنادی در هلیکوپترها وجود داشته باشد از بین نرفته است زیرا این عملیات فقط به منظور از کار انداختن هلیکوپترها بوده است و بمباران به وسیله راکت صورت گرفته است و هلیکوپترها آن چنان منهدم نشده اند که اسنادی از بین برود.